Đồng ý để các công ty Mỹ bán hàng
cho Huawei, Tổng thống Trump dường như muốn hướng tới thỏa thuận thương mại hơn
là một cuộc Chiến tranh Lạnh công nghệ.
Hôm 29/6, tại cuộc họp báo sau cuộc
gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 ở Osaka,
Nhật Bản, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói ông sẽ cho phép các công ty Mỹ tiếp tục
bán hàng cho Huawei, hãng thiết bị viễn thông và smartphone số một Trung Quốc bị
Bộ Thương mại Mỹ đưa vào danh sách đen hồi tháng trước. Danh sách này khiến các
công ty Mỹ không thể bán linh kiện và công nghệ cho Huawei nếu như chưa được
chính phủ Mỹ chấp thuận.
Trump trước đó hứng chỉ trích của
các nghị sĩ Mỹ có quan điểm cứng rắn về vấn đề an ninh, khi ông nói rằng có thể
dỡ bỏ các lệnh trừng phạt nhằm vào
Huawei để đổi lấy một thỏa thuận thương mại với Trung Quốc.
Việc Trump để các công ty công
nghệ Mỹ tiếp tục bán hàng cho Huawei dường như là bước tiến quan trọng để hướng
đến mục tiêu đó và phát đi tín hiệu rằng ông quan tâm đến việc bán các sản phẩm
Mỹ cho Trung Quốc hơn là đẩy hai nước vào một cuộc "Chiến tranh Lạnh công
nghệ" khốc liệt không kém chiến tranh thương mại. Về lâu dài, khuynh hướng
kinh doanh này có thể ảnh hưởng lớn tới hướng đi của mối quan hệ Mỹ - Trung hơn
là thỏa thuận ngừng áp thuế và nối lại đàm phán thương mại mà Tổng thống Trump
và Chủ tịch Tập vừa đạt được sau cuộc gặp ở Osaka.
Các lệnh cấm của chính quyền
Trump hồi tháng trước nhằm cắt đứt nguồn cung linh kiện và công nghệ Mỹ cho
Huawei đánh dấu bước leo thang trong cuộc đối đấu thương mại Mỹ - Trung, sau
khi Trump nâng thuế lên mức 25% với 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc. Việc đưa
Huawei vào danh sách đen của Bộ Thương mại Mỹ được nhìn nhận như là dấu hiệu rõ
ràng nhất cho thấy Mỹ và Trung Quốc đang sa vào một cuộc "Chiến tranh Lạnh
mới".
Nhiều nhà hoạch định chính sách ở
Bắc Kinh và Washington cho rằng cuộc xung đột giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế
giới là điều không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, phát biểu của Trump tại cuộc họp
báo ở Osaka hôm 29/6 toát lên sự lạc quan về tương lai quan hệ Mỹ - Trung, thậm
chí dường như bác bỏ quan điểm trong chính quyền của ông, được lặp lại cách đây
hai ngày bởi quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mark T. Esper, rằng Mỹ coi Trung Quốc
là đối thủ cạnh tranh chiến lược trong dài hạn.
"Tôi nghĩ chúng tôi sẽ trở
thành đối tác chiến lược của nhau", Trump nói khi được một phóng viên
Trung Quốc hỏi ông nhìn nhận Trung Quốc như thế nào. "Tôi nghĩ chúng ta có
thể giúp đỡ lẫn nhau. Nếu một thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung đúng đắn được
xây dựng, chúng ta có thể là những đối tác tuyệt vời của nhau".
Trump thông báo tại cuộc họp ở
Osaka rằng ông hoãn thực hiện lời đe dọa áp thêm thuế với 300 tỷ USD hàng hóa
nhập khẩu từ Trung Quốc mỗi năm. Kế hoạch áp thuế trên đã nhận phải sự phản đối
gay gắt của các doanh nghiệp Mỹ. Hôm 29/6, Trump cho hay mối quan tâm của ông
giờ đây là giúp đỡ các công ty Mỹ, vốn đang vận động hành lang để đưa Huawei ra
khỏi danh sách đen. "Tôi muốn các công ty của chúng tôi bán hàng cho mọi
khách", Trump nói.
Các phát biểu của Trump trong cuộc
họp ngẫu hứng dài 73 phút ở Osaka gợi nhớ cuộc gặp thượng đỉnh lịch sử giữa ông
với lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un hồi năm ngoái ở Singapore.
Lúc bấy giờ, Trump cũng rút lại lời
đe dọa trút "lửa và cuồng nộ" nhằm vào Triều Tiên hồi năm 2017. Thay
vào đó, ông nói về tiềm năng kinh tế của Triều Tiên, thậm chí ca ngợi triển vọng
về các thương vụ phát triển bất động sản khổng lồ của Triều Tiên nếu họ từ bỏ
chương trình hạt nhân và theo đuổi con đường phát triển kinh tế.
Cũng tại cuộc họp báo ở Osaka,
Trump cho biết trong những ngày tới, Mỹ sẽ quyết định liệu có đưa Huawei ra khỏi
danh sách đen hay không. Trump còn thêm rằng ông sẽ "cân nhắc bán những
thiết bị không gây ra vấn đề an ninh quốc gia lớn với Mỹ" cho Huawei. Ông
đồng thời tiết lộ Trung Quốc đã cam kết nối lại việc mua các nông sản và các sản
phẩm khác của Mỹ như một phần trong thỏa thuận đình chiến nhằm tái khởi động
các cuộc đàm phán.
Dù vậy, ông chủ Nhà Trắng cung cấp
rất ít các chi tiết liên quan. Thậm chí thời điểm đàm phán được nối lại hoặc thời
hạn đàm phám kéo dài bao lâu vẫn chưa được làm rõ. Một câu hỏi nữa chưa được giải
đáp là liệu Trung Quốc có giải quyết các phàn nàn của Mỹ rằng Bắc Kinh đã
"nuốt lời" trước một loạt cam kết trong dự thảo thỏa thuận thương mại,
nguyên nhân khiến đàm phán Mỹ - Trung sụp đổ hồi đầu tháng 5, hay không.
"Điều này không có nghĩa là
sắp có một thỏa thuận. Nhưng Trung Quốc sẽ muốn đạt thỏa thuận. Tôi có thể chia
sẻ như vậy với các bạn", Trump nói với các phóng viên về thỏa thuận nối lại
đàm phán thương mại cùng Trung Quốc.
Trung Quốc trong khi đó thể hiện
sự lạc quan thận trọng trước các phát biểu của Trump. "Chúng tôi dĩ nhiên
hoan nghênh nếu những lời nói này được cụ thể bằng hành động", Vương Tiểu
Long, đặc sứ về các vấn đề G20 của Bộ Ngoại giao Trung Quốc kiêm Vụ trưởng Vụ
Kinh tế Quốc tế thuộc Bộ Ngoại giao Trung Quốc, nói tại họp báo ở Osaka khi được
hỏi về thông tin Trump nới lỏng các hạn chế đối với Huawei.
Tổng thống Donald Trump (trái) bắt tay Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình
Huawei tỏ thái độ tích cực hơn
qua lời bình luận trên tài khoản Twitter của hãng: "Quay ngoắt 180 độ?
Donald Trump gợi ý ông ấy sẽ cho phép Huawei mua công nghệ Mỹ trở lại!"
Và dù chìa cành ôliu cho Trung Quốc,
Trump vẫn còn nhiều phương án để gây sức ép với Bắc Kinh và Huawei. Chính quyền
Trump đã ban bố sắc lệnh hành pháp để cấm các công ty Mỹ mua thiết bị viễn
thông của Trung Quốc và đã có những bước đi để hạn chế Trung Quốc tiếp cận công
nghệ Mỹ trong những lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo hay tự động hóa. Mức thuế 25%
mà ông đã áp với 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc cũng không thay đổi.
Giới quan sát đánh giá động thái
nhượng bộ Huawei của Trump hôm 29/6 cho thấy ông muốn ký thỏa thuận thương mại với Trung Quốc hơn là dấn thân vào
chiến trường công nghệ trong cuộc cạnh tranh với nước này.
"Đây là một sự nhượng bộ lớn
dành cho Trung Quốc, nhưng vẫn chưa rõ Mỹ được đền đáp như thế nào", Wendy
Cutler, nhà đàm phán thương mại kỳ cựu của Mỹ, đang làm việc ở Hội châu Á, New
York, nhận xét.
Nguồn VnExpress